Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «قدس آنلاین»
2024-04-29@23:22:29 GMT

برادران نفیس قرآن

تاریخ انتشار: ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۲۵۳۷۵


در گفتار او رنگی از علم خداست و بویی از گفتار مصطفی(ص). دریایی است خروشان و اقیانوسی است بی‌کران. درهای بلاغت را برای بیننده می‌گشاید و مطلوبش را بدو نزدیک می‌کند. هرچه دانشمند و دانش‌آموز بخواهد در آن هست و مطلوب بلیغ و زاهد در آن موجود و نمایان»؛ این همنشینی زیبای واژه‌ها، توصیف مختصری از کلام مولای مؤمنان حضرت علی(ع) است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

توصیفی که سید محمدرضا فاضل‌هاشمی، کارشناس نسخ خطی و قرآن کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی در ابتدای گفت‌وگویمان درباره نسخ نفیس گنجینه نهج‌البلاغه آستان قدس رضوی بیان می‌کند. 

گنجینه حکمت‌ها
«نهج ‌البلاغه» کتابی است  که بیشتر ما آن را روی طاقچه خانه‌مان از همان کودکی کنار آینه و قرآن دیده‌ایم و از بزرگ‌ترها درباره‌اش شنیده‌ایم که برادر قرآن است. منبعی ارزشمند از کلام مولا علی(ع)  که  تفسیر روشنی از آیات الهی است تا راه را برای مؤمنان روشن‌تر کند.
فاضل هاشمی در ابتدا توصیف زیبایی از این منبع گرانقدر شیعی ارائه می‌دهد: «نهج‌البلاغه، گفتارهایی از همه فنون و مجموعه‌ای از همه گون؛ از آداب و پند، نامه، خطبه‌های کوتاه و بلند است، کتابتی از سخنان فصیح که همه در امور دین و دنیا را به کار می‌آید».
او در ادامه به جایگاه تاریخی نهج‌البلاغه در میان اندیشمندان سخن می‌گوید: «نهج‌البلاغه با اوصاف ذکر شده و محتوای عظیم علمی و اخلاقی، همواره از قرن چهارم هجری قمری مورد توجه علما و دانشمندان اسلامی بوده و شرح و تفسیرهای فراوانی برای فهم بیشتر آن نوشته شده و تلخیص، اقتباس و ترجمه‌های زیادی از آن به نظم و نثر به زبان‌های فارسی، انگلیسی و فرانسوی پدید آمده و خوشنویسان و مؤلفان به رونویسی، کتابت، تذهیب و تزئین کتب نهج‌البلاغه پرداخته‌اند».

نسخه‌هایی به قدمت تاریخ اسلام
مجموعه کتابخانه آستان قدس رضوی که پیشینه‌ای بیش از هزار و ۱۰۰سال دارد، با داشتن بیش از ۷۵۰ نسخه نفیس از نهج‌البلاغه خطی و چاپ سنگی با شروح و حاشیه، تعلیقه و ترجمه، یکی از غنی‌ترین مجموعه‌ها در جهان است. به همین سبب کمتر از دو سال پیش، مدیران سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌های آستان قدس رضوی تصمیم به راه‌اندازی هفدهمین گنجینه این مجموعه با نام گنجینه نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه گرفتند که در آن، ۳۳ نسخه نهج‌البلاغه و ۳۱ نسخه صحیفه سجادیه در معرض نمایش عموم قرار گرفته است. در ادامه گفت‌وگو مروری داریم بر تعدادی از نفایس موجود در این گنجینه که از نظر قدمت، هنر و کتابت کم‌نظیر هستند.


کهن‌ترین نسخه این گنجینه نخستین نهج‌البلاغه‌ای است که فاضل هاشمی درباره آن می‌گوید: «قدیمی‌ترین نهج‌البلاغه تاریخ‌دار این مجموعه، نهج‌البلاغه‌ای مربوط به قرن ششم هجری و به خط محمد بن محمد بن احمدالنقیب است. این نسخه که در سال ۵۴۴ هجری قمری کتابت شده، دارای ۱۷۴ برگ در اندازه  ۱۵ در ۱۹ سانتیمتر است. عناوین آن به خط رقاع و به شنگرف و در بعضی موارد زنگار و به خط نسخ معرب ۱۷سطری کتابت شده است. همچنین این کتاب دارای جلد تیماج قهوه‌ای بسیار زیبایی است. در این نسخه که توسط مرحوم فاضل‌خان در ۱۰۶۵ هجری قمری وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده، علاوه بر متن کامل نهج‌البلاغه، در انتهای کتاب درباره نقش مُهرهای حضرت علی(ع) و تجلیل از نهج‌البلاغه، مطالبی عنوان شده است».


یکی دیگر از قدیمی‌ترین نهج‌البلاغه‌های گنجینه رضوی نسخه‌ای است که توسط سید رضی(ره) کتابت شده است. این کارشناس نسخ خطی می‌گوید: «این نسخه مربوط به قرن پنجم هجری قمری است که به خط نسخ ممتاز ۱۵ سطری به شیوه ابن‌بواب کتابت شده است. این اثر ارزشمند دارای ۱۷۰ برگ است و با نسخه‌هایی به خط جامع (سید رضی) نوشته شده است. عناوینش به ثلث جلی است و بر کاغذ حنایی آهار مهره سمرقندی نگارش شده است. ۱۰ برگ اول و پنج برگ آخر کسرنویسی شده و در مجموع ۱۷۰برگ است. این نسخه که معلق به حواشی مختصر است توسط فخرالدین نصیری امینی (مجموعه‌دار مشهور) در اردیبهشت ۵۶ وقف آستان قدس رضوی شده است.


نهج‌البلاغه کتابت شده به خط حسن‌بن‌محمدبن‌عبدالله بن‌جعفری‌حسنی سومین نسخه است که وی درباره آن توضیح می‌دهد: «این نسخه از نهج‌البلاغه در ذی‌القعده ۶۳۱ هجری به خط حسن‌بن‌محمد بن‌عبدالله‌ بن‌جعفری حسنی سبط سید امام ابی‌الرضا الراوندی و به خط نسخ کهن نوشته شده است. در هرصفحه ۱۳ سطر به شیوه ابن‌بواب در ۲۲۶ برگ کتابت شده است. در صفحه اولش بسمله به خط کوفی وجود دارد و اطراف آن دارای تذهیب ساده است. این نسخه که از جهت قدمت،‌ کتابت، کامل بودن و تزئینات،‌ در خور توجه است، بهمن ۱۳۸۹ از حجت‌الاسلام سید مرتضی رضوی کشمیری خریداری شده است.

چهارمین نسخه، نهج‌البلاغه‌ای کتابت شده به شیوه یاقوت مستعصمی است که فاضل‌هاشمی درباره آن توضیحاتی ارائه می‌دهد: «این اثر، منتخبی است از نهج‌البلاغه که جامع آن را در سه مقصد و یک خاتمه (فی الدعوات) گردآوری کرده است. مقاصد آن عبارت‌اند از الخطب والتحامید، الحکم و المواعظ و الکتب. خط استفاده شده در آن، نسخ و در حد عالی به سبک یاقوت مستعصمی است. این نسخه در رجب المرجب۷۵۹ کتابت شده است. ۹۷ورق این نسخه ارزشمند از جنس کاغذ نخودی سمرقندی در اندازه ۱۵ در ۱۹ سانتیمتر است که در جلد  تیماج وقف شده توسط شیر احمد تونی جا گرفته‌اند.


آخرین نسخه که فاضل هاشمی آن را معرفی می‌کند قدمت حدود ۷۰۰ ساله دارد. کاتبش علی بن علی موسوی الطبری بوده و آن را در ۷۷۷ هجری قمری نگاشته است. او در هر صفحه از این نسخه ۱۳ سطر به خط نسخ گنجانده و عناوین را به قلم رقاع و شنگرف نوشته است. 
این نسخه ۲۸۳ ورق از جنس کاغذ حنایی آهار مهره در اندازه ۱۴ در ۱۹ سانتیمتر دارد که همگی در جلدی از تیماج ضربی قهوه‌ای رنگ قرار گرفته‌اند.

زهرا زنگنه

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: گنجینه آستان قدس رضوی نهج البلاغه نهج البلاغه آستان قدس رضوی کتابت شده فاضل هاشمی هجری قمری خط نسخ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۲۵۳۷۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رادان : اقدام ما در مقابله با بی حجابی کاملاً قانونی است

فرمانده فراجا اقدام انتظامی در مقابله با بی‌حجابی را کاملاً قانونی و مدبرانه دانست و همراهی همه جانبه و عملی مجموعه عقیدتی سیاسی و حفاظت اطلاعات در اجرای طرح نور را قابل تحسین کرد.   به گزارش تسنیم، سردار احمدرضا رادان، در نشست فصلی روسا و مدیران سازمان عقیدتی سیاسی انتظامی کشور در قم با تقدیر از اقدامات و برنامه‌های سازمان عقیدتی اظهار داشت: روحانیون نقش برجسته‌ای در سازمان فخیم و عظیم انتظامی دارند.   فرمانده کل انتظامی کشور با تشریح عملیات وعده صادق گفت: دشمن تصور این که ما بتوانیم یک تیر هم به سمت او بزنیم را نداشت، خداوند قادر منان لطف فرمود، بر رزمندگان منت نهاد و عملیاتی انجام شد که بسیار پیچیده و دقیق بود.   وی افزود: عملیات وعده صادق معادلات را در موضوع امنیت جهانی تغییر داده است، این عملیات از جنس اقتدار بود و اقتدار ایران اسلامی در دنیا بعد از عملیات وعده صادق بسیار بالا رفت.   فرمانده کل انتظامی کشور یکی دیگر از ثمرات عملیات وعده صادق را افزایش انسجام در کشور دانست و بیان کرد: موشک برای ما انسجام به ارمغان آورده است و با این انسجام ما در جنگ همیشه بر دشمنان پیروزیم.   وی تصریح کرد: در حماسه هشت سال دفاع مقدس نیز دشمن متوجه شد که با جنگ نمی‌تواند در مقابل این ملت مقاومت کند و در روز‌های پایانی جنگ اذعان داشت که باید از درون به ایران حمله کنیم.   فرمانده کل انتظامی عنوان کرد: دشمن می‌خواهد ضد ارزش‌ها را ارزش نشان دهد و به ارزش‌ها خدشه وارد کند و این یعنی بدون سلاح از درون به ما حمله کرده است. ضد عملیات "وعده صادق" یعنی تهی کردن ما از درون که دشمنان با شدت بیشتری از قبل می‌خواهند آن را انجام دهند.   وی با اشاره به اینکه این فتنه‌ها همگی با برنامه ریزی و هدفمندانه توسط دشمنان ایجاد شده و این برنامه ریزی‌ها در هر کشور دیگری جواب می‌داد، اما دشمنان ما نمی‌دانستند که ایران اسلامی مستحضر به نور ولایت است و بسیجیان مخلص دارد.   سردار رادان گفت: هدف دشمنان از ترویج بی حجابی در جامعه عفیف و متدین ایران اسلامی، در هم شکستن بنیان مقدس خانواده و به یغما بردن آن است و باید در این حوزه بسیار هوشمندانه عمل کنیم.   وی اقدام انتظامی در مقابله با بی حجابی را کاملاً قانونی و مدبرانه دانست و همراهی همه جانبه و عملی مجموعه عقیدتی سیاسی و حفاظت اطلاعات در اجرای طرح نور را قابل تحسین کرد و افزود: اگر دل در گروه خدا ببندیم و پایدار و مقاوم باشیم خداوند در‌های رحمتش را یکی پس از دیگری به روی ما باز می‌کند.   فرمانده فراجا تصریح کرد: عقیدتی سیاسی یک رسالت خطیر دارد آن هم هدایت و ارشاد به سوی صراط مستقیم الهی است و ترویج معارف نورانی که بر همین اساس ترویج قرآن و نهج البلاغه در انتظامی کشور با جدیت اجرا می‌گردد، در کنار قرآن و نهج البلاغه می‌شود اراده‌های خودمان را برای اجرای ماموریت‌ها قوی کنیم.   وی خطاب به مدیران سازمان عقیدتی سیاسی بیان کرد: آنچه خوب است، حال دل است که می‌شود تقوای درونی و این کار شماست، این نقش شماست که از مسیر قرآن و نهج البلاغه تقوای درونی ایجاد کنید.   سردار رادان گفت: شما روحانیون امسال یک نقش ویژه در کار خودتان دارید آن هم ترویج و تعمیق قرآن و نهج البلاغه است موضوعی که با گزارش دهی و آماردهی میزان انجام کار را نشان نمی‌دهد بلکه آثار آن را کاهش تخلفات و و افزایش صداقت و شأنیت می‌توان دید، اگر کارکنان و خانواده‌ها با قرآن و نهج البلاغه انس بگیرند فضیلت‌ها اوج می‌گیرد و تخلفات کاهش پیدا خواهند کرد.   فرمانده کل انتظامی کشور در پایان با اشاره به اینکه توسعه را هزینه نمی‌داند تصریح کرد: توسعه را سرمایه می‌دانم و در توسعه منازل سازمانی و منازل مسکونی کارکنان جهشی را برنامه ریزی کرده ایم و پیشرفت خوبی داشته ایم، اما برای تحقق آن کمک شما را می‌طلبیم تا بتوانیم اقدامات بسیار خرسند کننده‌ای را برای کارکنان در این حوزه ایجاد کنیم. کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: دشمن می خواهد از خاکریز حجاب بگذرد ؛ اگر موفق شود دیگر چیزی برای ما نخواهد ماند آیت الله مکارم خطاب به سردار رادان : درمورد « طرح نور » سست نشوید و محکم ادامه دهید

دیگر خبرها

  • راه‌اندازی کانون نهج‌ البلاغه در دانشگاه‌ها تصویب شد
  • انتخاب وزارت علوم به میزبانی بخش دانشگاهی سی و دومین دوره نمایشگاه قرآن
  • تجلیل از نخبگان قرآنی در استان البرز
  • نمایش آثار جدیدی از ارادت هنرمندان در موزه رضوی
  • بازدید ۷۰ هزار نفر از موزه‌ های حرم مطهر رضوی
  • ۷۰ هزار نفر از موزه‌های حرم مطهر رضوی دیدن کردند
  • رادان : اقدام ما در مقابله با بی حجابی کاملاً قانونی است
  • دست درازی صهیونیست‌ها به گنجینه ایران
  • اقدام ما در مقابله با بی‌حجابی کاملاً قانونی است
  • محکم‌ترین اصل قانون اساسی اسلام که در نهج البلاغه آمده است